اخبار اختصاصی | تبیین تجارب بیماران بستری از عدالت در مراقبت های پرستاری : یک مطالعه کیفی در ایران

کد : 49955-53523 تاریخ ایجاد : ۱۴۰۲ چهارشنبه ۲ اسفند آخرین بروزرسانی : ۱۴۰۲ چهارشنبه ۲ اسفند تعداد بازدید : 413

گزارش پایان طرح

تبیین تجارب بیماران بستری از عدالت در مراقبت های پرستاری : یک مطالعه کیفی در ایران

سابقه و اهداف: برابری درمراقبت ارائه شده یک ارزش اصلی در حرفه پرستاری است. کارکنان بهداشتی درمانی به لحاظ اخلاقی و حرفه¬ای وظیفه دارند که رفتارهای تبعیض¬امیز نداشته باشند. این مطالعه با هدف تبیین تجارب زیسته بیماران از عدالت در مراقبت پرستاری انجام شد.

سابقه و اهداف: برابری درمراقبت ارائه شده یک ارزش اصلی در حرفه پرستاری است. کارکنان بهداشتی درمانی به لحاظ اخلاقی و حرفه¬ای وظیفه دارند که رفتارهای تبعیض¬امیز نداشته باشند. این مطالعه با هدف تبیین تجارب زیسته بیماران از عدالت در مراقبت پرستاری انجام شد.

مواد و روشها: این مطالعه یک پژوهش کیفی از نوع پدیدارشناسی توصیفی است. نمونهگیری به شیوه مبتنی بر هدف انجام شد و17 نفر از بیماران بستری در بخشهای مختلف یک بیمارستان عمومی در جنوب ایران انتخاب شدند. ابزار پژوهش، مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته بود و داده های حاصله با روش 7 مرحلهای کلایزی و با استفاده از نرمافزار تحلیل داده های کیفی MAXQDAنسخه 20 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

نتایج: از تحلیل دادهها سه مضمون اصلی و6 زیرمضمون استخراج شد" 1-" مراقبت عادلانه" (تلاش برای بهبودی بیمار، اخلاق مدار بودن پرستار) ، 2-" علل درک شده از نقص در مراقبت پرستاری (تبعیض های ناخواسته مرتبط با اجبار سازمانی و تبعیض های ناآگاهانه مرتبط با کمبود دانش و تبحر) و 3-"مراقبت ناعادلانه " (تبعیضهای آگاهانه مرتبط با ویژگیهای شخصیتی و تبعیضهای انتخابی).

بحث و نتیجه گیری: یافتههای این پژوهش حاکی از آن است که با مدیریت صحیح بیمارستانی، اصلاح ساختار و مقررات سازمانی، توجه به نیازهای بیماران و برخورد مناسب با آنها، ارتقای سطح مهارتهای نظری و عملی پرستاران در مورد مراقبت عادلانه و تمرکز بر ابعاد شخصیتی و ویژگیهای اخلاقی پرستاران میتوان به ایجاد مراقبتپرستاری عادلانه کمک کرد.

کلمات کلیدی: عدالت، مراقبت پرستاری، مطالعه کیفی

مقدمه:

محیطهای مراقبتی بهداشتی، اجتماع متنوعی از مردم با خصوصیات متفاوت هستند. اما برابری یک اصل مهم در سیستمهای بهداشتی سراسر دنیا و جامعه است(1)، همچنین برابری در مراقبت ارائه شده یک ارزش اصلی در حرفه پرستاری است. هدف مراقبت عادلانه تامین خدمات پرستاری ایمن، قابل اعتماد و با کیفیت در کلیه سطوح بهداشتی جامعه است (2). اصل لازم برای برابری، درمان برابر در موقعیتهای برابر و درمان متفاوت در موقعیتهای نابرابر است. به عبارت دیگر بیماران با تشخیص مشابه یا نیازهای مراقبتی مشابه باید درمان و مراقبت برابر دریافت کنند و بیماران با نیازهای کمتر یا بیشتر باید نوع متفاوتی از مراقبت دریافت کنند(3) .

تجربه تبعیض عبارت است از مواجهه با رفتاری که حاکی از نگرش منفی، قضاوت و رفتار ناعادلانه است (4). کارکنان بهداشتی درمانی به لحاظ اخلاقی و حرفهای وظیفه دارند که رفتارهای تبعیضامیز نداشته باشند (1). اما پرستاران به طور مکرر با تصمیماتی مواجه میشوند که نتیجه آن ممکن است عادلانه یا ناعادلانه باشد. به عنوان مثال پرستاری که تنها در بخش در حال ادمیت کردن یک بیمار است و همزمان بیمار دیگری برای تسکین درد به مسکن نیاز دارد باید مزایا و معایب اقدام بعدی خود را وزندهی کند و اقدام عادلانه انجام دهد(5).

از آنجایی که پرستاران نسبت به سایر کارکنان ارتباط نزدیکتر و بیشتری با بیماران دارند انتظار میرود که به همه نیازهای بیماران پاسخ دهند. هرچند در شرایط کمبود ( مثل کمبود وقت و کمبود کارکنان) پرستاران احساس میکنند که فراهم کردن یک مراقبت جامع و فردی، غیرواقعگرایانه است (6). بنابراین آنها از قضاوتشان برای اولویتبندی نیازهای بیماران استفاده میکنند و این قضاوت اغلب شخصی است. به عنوان مثال شدت، وسعت و اهمیت نیازها اغلب توسط خود پرستاران تعریف میشود (7). و تعریف بیماران از نیازهایشان کمتر مورد توجه قرار میگیرد (8). بنابراین مراقبت عادلانه به میزان زیادی به حس شهود وابسته است و ذهنی است (9).

مطالعات گذشته نشان داده مهمترین نابرابریها در سیستمهای بهداشتی درمانی بر اساس کلاس اجتماعی، سطح تحصیلات و به دنبال آن سواد سلامت میباشد. رفتارهای تبعیض آمیز کارکنان بهداشتی درمانی میتواند شان مردمی که از خدمات بهداشتی درمانی استفاده میکنند را کاهش دهد (1). Versay و همکاران(2016) در مطالعه خود نشان دادند اغلب افرادی که تبعیض در مراقبتهای سلامتی را تجربه می کنند، اقلیتهای قومی، نژادی و مبتلایان به معلولیتهای جسمی و ذهنی می باشند(10). تجربه تبعیض اثرات معنی دار منفی روی سلامتی دارد (11).

بیعدالتی به خودی خود به عنوان یک فاکتور آسیبزا و استرس فول برای سلامتی و احساس خوب بودن به حساب می آید و نابرابری در سیستمهای بهداشتی درمانی منجر به مقاومت اجتماعی و تعارض، شوک، تروما، اضطراب، افسردگی و ناکامی میشود (12). همچنین گزارش شده است که تجربه تبعیض در محیطهای بهداشتی درمانی با استفاده ناکافی از خدمات بهداشت روان (13) و وضعیت سلامت بدتر مرتبط است(14). فراهم آوردن مراقبت بهداشتی عدالت محور پیشگوییکننده قوی آسایش بیمار و اعتماد به مراقبت بهداشتی دریافت شده است که به نوبه خود میتواند پیامدهای سلامتی مثل علائم افسردگی، علائم اختلال استرس پس از سانحه، درد مزمن و کیفیت زندگی را ارتقاء دهد.(15). یکی از شاخصهای مهم سنجش کیفیت خدمات درمانی در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایالات متحده آمریکا و بسیاری از کشورهای اروپایی، تجارب بیماران از جنبههای گوناگون مراقبت است که به طور سیستماتیک ارزیابی و از نتایج آن برای ارتقاء کیفیت مراقبتهای پرستاری استفاده میشود (16). علیرغم دانش قابل توجه در مورد عدالت در مراقبت های پرستاری، متاسفانه تجربیات بیماران از عدالت در سیستمهای مراقبتهای بهداشتی کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. از طرفی برای بهبود کیفیت مراقبت های پرستاری و افزایش رضایت بیماران، شناسایی این تجربیات ضروری است. لذا این مطالعه با هدف تبیین تجارب زیسته بیماران از عدالت در مراقبت پرستاری انجام شد.

روش کار:

این مطالعه یک پژوهش کیفی از نوع فنومنولوژی (پدیدارشناسی) است. با توجه به هدف مطالعه، نمونهگیری به صورت هدفمند از بین بیماران بستری در بخشهای مختلف بیمارستان انجام شد. معیارهای ورود شامل سن 65 سال تا18 سال، توانایی برقراری ارتباط کلامی مناسب، نداشتن مشکلات روحی و روانی طبق خوداظهاری، تمایل جهت شرکت در مطالعه و توانایی ابراز تجربیات، ادراکات و احساسات بود. در این پژوهش از مصاحبه های باز نیمه ساختار یافته به عنوان روش اصلی جمع آوری دادهها استفاده شد. مصاحبه ها به صورت حضوری با بیماران بستری در بخشهای مختلف بیمارستان انجام شد. در ابتدای هر مصاحبه خصوصیات نمونهها شامل سن، سطح تحصیلات، وضعیت تأهل، و جنس ثبت شد. راهنمای مصاحبه شامل چند سؤال اصلی و باز پاسخ بود که به شرکتکنندگان اجازه میداد تا دیدگاهها و تجربیاتشان را تا حد امکان به طور کامل بیان کنند. به دنبال سؤالات راهنما و با توجه به پاسخ مشارکتکننده سؤالات پیگیری برای پرداختن به تمام جوانب یک بخش از موضوع استفاده شد. به عنوان مثال در ابتدا از بیمار پرسیده شد یک روز بستری بودن در بیمارستان چگونه است؟ تجربه شما از رعایت عدالت توسط پرستاران در برخورد و مراقبت از شما و سایر بیماران چگونه است؟ هنگام مراقبت پرستاری عادلانه از شما، چه احساسی داشتید؟ تجربه خود از بیعدالتی در مراقبت پرستاری دریافت شده را بیان کنید؟ و هر جا لازم بود از سوالات پیگیری نظیر : "میشه بیشتر توضیح دهید؟" " لطفا یک مثال بزنید" استفاده شد.

در حین مصاحبهها ترتیبی اتخاذ شد تا ضمن جلب اعتماد و ارائه بازخورد به شرکتکنندگان، از تصحیح گفته های مصاحبه شوندهها و نیز القاء نظر به آنان خودداری شود. زمان مصاحبهها بسته به میزان تحمل و علاقه مشارکتکنندگان بین45 تا90طول کشید.

با اجازه بیماران، تمام مکالمات بر روی نوار صوتی دیجیتال ضبط و در مواقع نیاز به منظور ثبت حالات و حرکات شرکتکنندگان از یادداشتبرداری حین انجام مصاحبه استفاده شد. انجام مصاحبههای فردی تا زمان اشباع دادهها ادامه یافت. سپس کلمه به کلمه دستنویس و دادههای جمعاوری شده به روش کلایزی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. این روش دارای 7 مرحله می باشد: مروری بر تمام اطلاعات، بیرون کشیدن جملات مهم، ایجاد معانی فرموله شده، قرار دادن معانی فرموله شده در داخل دستههای مضمون ها، توصیف جامعی از پدیده تحت مطالعه، توصیف ساختار اساسی پدیده، چک کردن نتایج با شرکتکنندگان(17). در مرحله اول اطلاعات مکتوب مربوط به مصاحبهها، چندين مرتبه خوانده شد تا محتواي کلي آن درک شود. در مرحله دوم عبارات، جملات يا پاراگرافهاي مهمی که مربوط به سؤالات پرسيده شده در مصاحبهها بودند، جدا شده و زیر آنها خط کشیده شد. در مرحله سوم براي هرجملهی مهم، يک توصيف کوتاه از معني پنهان درآن نوشته شد. معنای نوشته شده عبارت یا بیاناتی است که از بازاندیشی محقق روی جوهره عبارات مهم تشکیل می شود.فرايند توسط دونفر به صورت جداگانه انجام شد و سپس معاني بيرون کشيده از جملات مورد بحث قرار گرفت تا يک معني مشترک حاصل شود. مرحله چهارم شامل گروه بندی معانی فرموله شده به داخل طبقات بود. در مرحله پنجم نتایج به صورت توصیف کاملی از پدیده مورد مطالعه با هم ترکیب گردید و در قالب مضمون و زیرمضمون در آورده شد در مرحله ششم ساختار اساسی پدیده تعیین گردید و نهایتا نتايج براي شرکتکنندگان شرح داده شد و ازآنها خواسته شد تا نظرات و واکنشهاي خود را راجع به نتايج ارائه دهند.

برای تأمین صحت و پایایی دادهها از چهار معیار توصیه شده یعنی اعتبار (Credibility)، قابلیت اعتماد (Dependability)، تناسب (Transferability) و قابلیت تأیید (Confirmability) استفاده شد(18)). در مطالعه حاضر تأمین اعتبار با استفاده از درگیری طولانی مدت محقق با مشارکتنندگان و موضوع تحقیق و دادههای کیفی و بررسی مستمر آنها در طول مدت زمان و همچنین در اختیار گذاشتن کدهای اولیه به مشارکتکنندگان و بازنگری توسط آنان حاصل شد. قابلیت اعتماد با شرح دقیق و جزئیات پژوهش و ثبت کامل تمامی مراحل گردآوری دادهها (متن، کدگذاری و تجزیه و تحلیل) و تناسب با استفاده از نمونهگیری با حداکثر تنوع بود. جهت ارزیابی قابلیت تأیید در این پژوهش، دادهها به دو محقق کیفی که هیچ ارتباطی با پژوهش ندارند داده و میزان مشابهت ادراکات آنان از دادهها سنجیده شد.

نتایج:

در این مطالعه در مجموع با 17 بیمار مصاحبه شد که 10 نفر آنها زن بودند . دامنه سن شرکتنندگان 18تا 65 سال بود(جدول شماره1). در مجموع سه مضمون کلی " مراقبت عادلانه" ، " علل درک شده از نقص در مراقبت پرستاری " و "مراقبت ناعادلانه" از مصاحبهها ظاهر شد (جدول شماره 2).

جدول شماره1: اطلاعات دموگرافیک بیماران بستری در بخشهای مختلف بیمارستان

ردیف		جنس	سن	بخش بستری	وضعیت اقتصادی	تحصیلات
1		مونث	30	اورژانس	خوب	فوق لیسانس
2		مذکر	65	داخلی اعصاب	متوسط	دیپلم
3		مونث	42	Icu	ضعیف	لیسانس
4		مذکر	24	اورتوپدی	خوب	لیسانس
5		مذکر	58	کووید-19	متوسط	دیپلم
6		مونث	45	داخلی عفونی	خوب	لیسانس
7		مونث	40	Ccu	متوسط	لیسانس
8		مذکر	38	کووید-19	ضعیف	لیسانس
9		مونث	25	داخلی	متوسط	لیسانس
10		مونث	31	اورژانس	خوب	فوق لیسانس
11		مذکر	52	اورژانس	متوسط	دیپلم
12		مذکر	38	Icu	خوب	لیسانس
13	مونث		36	جراحی	خوب	دیپلم
14	مونث		60	Ccu	خوب	فوق دیپلم
15	مونث		40	داخلی اعصاب	متوسط	خوب
16	مذکر		17	جراحی	خوب	دیپلم
17	مونث		35	اورتوپدی	متوسط	لیسانس

جدول شماره 2: مضمون ها و زیرطبقات استخراج شده از اطلاعات

زیرطبقات

طبقات

تم

کار موثر و نتیجه بخش

امید دادن به بیمار

تلاش برای بهبودی بیمار

مراقبت عادلانه

مسئولیت پذیری و پاسخگویی

احترام به شان و منزلت انسانی

مراقبت معنوی و عاطفی

اخلاق مدار بودن پرستار

کمبود منابع/ تعداد زیاد بیماران

کار سخت و طاقت فرسا

نبود سیاست سازمانی برای تعامل با بیماران با تنوع گویشی

تبعیض های ناخواسته مرتبط با اجبار سازمانی

علل درک شده نقص در مراقبت عادلانه

اولویت بندی ذهنی

دانش، مهارت و تبحر ناکافی

تبعیض های ناآگاهانه ی مرتبط با کمبود دانش و تبحر

خصومت های فردی/ عقده های درونی

ویژگی های فردی

تبعیض های آگاهانه مرتبط با ویژگی های شخصیتی

مراقبت ناعادلانه

تبعیض بر اساس نابرابریهای اقتصادی، اجتماعی، قومی و نژادی

بیماران سفارشی

تبعیض های انتخابی

1.مراقبت عادلانه:

منظور از مراقبت عادلانه، تجارب مثبت از عدالت در مراقبت پرستاری و همچنین عدم وجود تبعیض، در اجرای کلیه مراقبتهای پرستاری می باشد که توسط شرکتکنندگان ذکر شده بود و عامل رضایت این بیماران از مراقبتهای پرستاری بود. این مضمون شامل دو طبقه اصلی و پنج زیرطبقه بود:

تلاش برای بهبودی بیمار: سعی و تلاش پرستاران برای ارائه مراقبت عادلانه چه در بعد جسمی و چه بعد غیرجسمی مرتبا توسط بیماران تکرار می شد. بیماران، تلاش پرستاران در جهت رسیدگی عادلانه برای بهبودی بیماران در ابعاد مختلف را دلیل رضایت شان از مراقبت های پرستاری می دانستند. این طبقه شامل دو زیرطبقه می باشد:

کار موثر و نتیجه بخش: تلاش و مهارت پرستاران در امر مراقبت و خدمت رسانی عادلانه سبب بهبودی حال جسمی و روانی بیماران می شود. بیماران معتقد بودند تلاش و زحمات پرستاران چه در وضعیت عادی و چه در موقعیت های اورژانسی سبب نجات جان بیماران زیادی شده است. آنها اظهار داشتند کار موثر و نتیجه بخش پرستاران ، نتیجه احساس مسئولیت و فعالیت تیمی پرستاران در قبال همگی بیماران و با توجه به شرایط بیماری آنها است .

به نظر من تنها گروهی تو بیمارستان خیلی زحمت می کشن، عادلانه کار میکنن و به بیمار رسیدگی می کنن همین پرستارا هستن. اگه نبودن تو همین بخش کرونا خیلیا به خاطر عفونت و نبود اکسیژن می مردن. من خودم الان دو هفته هست تو این بخش بستریم و شاهد بودم به همه عادلانه خدمت میکنن، مثلا مریضای بدحالتر رو اتاقای تک نفره و مجهز تر بستری میکردن، اوناییم اورژانسی بودن سریع میفرستادن icu کووید( مشارکت کننده شماره8).

امید دادن به بیمار: شرکتکنندگان این مطالعه از دست دادن صبر، عدم امیدواری و ترس را سبب به تاخیر افتادن فرایند درمان و بهبودی میدانستند. آنها اظهار داشتند، تخصیص وقت پرستاران برای دادن روحیه و امید به بیماران بدحال به ویژه در بیماری های لاعلاج و همچنین ایجاد حس اعتماد و اطمینان در آنها نسبت به تیم درمان سبب ایجاد انگیزه و تبعیت از ادامه فرایند درمان در آنها شده است.

مریض تخت بغل من به طورکل از درمان ناامید بودحتی قرصاشم نمیخورد . پرستار علاوه بر زمانی که صرف دارو دادن میکرد یه زمانی هم باهاش حرف میزد و بهش روحیه میداد. از نظر من اینکه پرستار بیشتر برا اون وقت گذاشته بی عدالتی نیست چون واقعا بهش نیاز داشته. (مشارکت کننده شمار3 ).

اخلاق مدار بودن پرستاران: طبق تجارب بیماران مسئولیت های اخلاقی پرستاران از جمله مباحث مهم و تاثیرگذار در مراقبتهای عادلانه است. مسئولیتپذیری و داشتن وجدان کاری، احترام به شان و منزلت انسانی از جمله مواردی بودند که مکرر توسط بیماران بیان می شدند و از نظر آنها نشان دهنده اخلاقمداری پرستارن بود. این طبقه اصلی شامل زیر طبقات زیر بود:

مسئولیتپذیری و پاسخگویی: داشتن تعهد حرفه ای از نظر بیماران یکی از مولفههای تاثیرگذار در رضایت بیماران از مراقبتهای پرستاری بود. بیماران معتقد بودند مسئولیت پذیری، پاسخگو بودن،تعهد حرفهای و وجدان کاری پرستاران در قبال بیماران از جمله مراقبتهای عادلانهای بودند که در رضایت آنها نیز نقش به سزایی داشته است.

وقتی مریضی بدحال می شد پرستارا سریع بالای سرش حاضر می شدن با صبر حوصله برخورد می کردن.اینجوری نبود بین مریضا فرق بذارن ، خیالم راحت بود که هر لحظه حالم بد بشه کنارم هستن و استرسی از این بابت نداشتم( مشارکت کننده شماره 13).

احترام برابر به شان و منزلت انسانی: بیماران معتقد بودند پرستاران در کنار ارائه مراقبت به شان و منزلت بیماران و بستگانشان در گفتار و رفتار احترام می گذاشتند و حریم خصوصی آنها را حفظ می کردند. که این خود نشان دهنده اخلاقی بودن کار آنها بود.

وقتی پرستار وارد اتاق می شد با روی باز احوالپرسی می کرد، برخوردشم با همه مثل هم بود. مثلا مادرم امشب اومده بود کنارم بمونه پرستار وقتی دید سنش بالاس و نمیتونه کنار تختم بشینه یه تخت راحتی آورد که شب دراز بکشه( مشارکت کننده شماره 15).

مراقبت معنوی و عاطفی : توجه پرستاران به عواطف و احساسات بیماران، توجه به اعتقادات مذهبی بیمار و پرهیز از اموری که باعث جریحه دار شدن این اعتقادات گردد، جنبهی دیگری از رفتارهای عادلانه پرستاران بود که در تجربه رضایت بخش بیماران از مراقبت پرستاری عادلانه، نقش داشت.

مریض تخت کناریم به پرستار گفت براش مسکن بیاره، منم همون لحظه از پرستار خواستم برام کتاب قران بیاره که بخونم با اینکه سرش خیلی شلوغ بود وقتی اومد هم دارو برا تخت بغلی آورد هم کتاب قران برای من. همینکه با احترام پذیرفت، خیلی خوشحالم کرد که برای گفته دوتامون به یک اندازه ارزش قائل بود (مشارکت کننده شماره 14).

2.دلایل درک شده از نقص در مراقبتهای پرستاری:

این درونمایه دلایلی که سبب نقص در مراقبتهای پرستاری شده بود را طبق تجارب بیماران بستری نشان می داد و شامل دو طبقه اصلی "تبعیض های ناخواسته مرتبط با اجبار سازمانی" و "تبعیض های ناآگاهانه مرتبط با کمبود دانش و تبحر" بود.

تبعیض های ناخواسته مرتبط با اجبار سازمانی: منظور از این طبقه نقص هایی بود که در اجرای آنها خواست و اراده ی پرستار نقش نداشت و علت نبود سازوکار مناسب از طرف سازمان بود، در نتیجه پیامدهای حاصل از آن متوجه بیماران بود. بیماران نسبت به نداشتن تقصیر از جانب پرستاران، آگاهی داشتند و این موضوع در کلیه نقل قولهای آنها مشهود بود.

کمبود منابع: این زیر طبقه اشاره به کمبود نیروی انسانی ، کمبود تجهیزات و کمبود امکانات برای خدمات تخصصی دارد. از دیدگاه بیماران این کمبودها منجر به مراقبت ناعادلانه میشد. در این میان تمام بیماران اظهار داشتند که مهمترین عامل مراقبت پرستاری ناعادلانه کمبود واضح تعداد پرستاران در بخش های مختلف بیمارستان است.

"از روزی که توی این بخش بستریم، تا حالا تو هیچ شیفتی ندیدم سه تا پرستار شیفت باشه. نهایت دو تا پرستار با یه کمکپرستار شیفتن با حدود سی نفر بیمار.حالا چه جوری این دو تا پرستار به این همه بیمار رسیدگی کنند؟ به نظرم مسئولین باید فکری برای کمبود پرستار کنند چون این موضوع موجب بیعدالتی هم به بیماران و هم به پرستاران میشود ( مشارکت کننده شماره6).

تعداد زیاد بیماران: یکی دیگر ازدلایل بی عدالتی در مراقبت پرستاری از دیدگاه بیماران عدم تناسب تعداد بیش از حد مراجعین با امکانات و منابع بیمارستانی بود؛ که سبب نارضایتی بیماران از ارائه مراقبت عادلانه شده بود که طبق اظهارات بیماران علت آن مدیریت ضعیف توسط مدیران و دست اندرکاران مربوطه بیان شده بود.

" دو ساعتی هست که به اورژانس مراجعه کردم ولی این حجم از بیمارای سرپایی تا حالا یه جا ندیدم. همین باعث شده دیرتر رسیدگی کنن. چرا مدیران اینجا رسیدگی نمیکنن برای این حد معطلی کی جوابگو هست؟ (مشارکت کننده شماره 1).

علاوه بر این کمبود تجهیزات سالم ، کمبودبخشهای تخصصی و نبود بخشهای فوق تخصصی، سبب ارجاع و اعزام بیماران به بیمارستانهای مرکز استان شده بود که طبق تجربه بیماران به دلیل دسترسی ناعادلانه به مراقبتهای تخصصی و فوق تخصصی استرس و فشار زیادی را به آنها وارد کرده بود.

" برا شیمی درمانی هر ماه باید فاصله 270 کیلومتری را تا مرکز استان بروم . متاسفانه بیمارستان به این بزرگی بخش آنکولوژی نداره. نمیدونم واقعا مدیرا دارن چکار میکنند. این ناکارامدی مسئولینه که موجب بیعدالتی در سیستم درمانی میشود( مشارکت کنند شماره2).

کارسخت و طاقت فرسا : کار سخت و طاقت فرسای پرستاران سبب شکایت بیماران از نحوه ارائه مراقبتهای پرستاری عادلانه شده بود. طبق اظهارات شرکتکنندگان فشار کاری بالا موجب کمخوابی، استرس بالای شغل، احتمال فرسودگی و کاهش انگیزه در بین پرستاران میشود و همین عامل مهمی در کاهش مراقبت پرستاری استاندارد و عادلانه بود

" پرستاران با استرس و مرگ و میر بیماران سرو کار دارند. بهشون حق میدم که از شغلشون شاکی باشن و انگیزه نداشته باشن ولی خوب مریضا انتظار دارن و حقشون اینه بهشون درست و عادلانه رسیدگی بشه. به نظرم مدیرا هم باید پرستارا رو حمایت کنن که حداقل حق بیمارا ضایع نشه (مشارکت کننده شماره5).

نبود سیاست سازمانی برای تعامل با بیماران با تنوع گویشی: وجود فرهنگهای مختلف در منطقه تحت پوشش بیمارستان و همچنین تنوع زیاد در گویش و لهجه سبب ناتوانی در برقراری ارتباط صحیح بیماران با پرستاران شده بود. بیماران مراجعه کننده با گویش متفاوت اظهار داشتند یکی از دلایل نارضایتی از خدمات پرستاری، تفاوت در لهجه بوده که سبب ناتوانی در برقراری ارتباط صحیح و همچنین دادن اطلاعات صحیح به پرستاران شده بود و بیمارستان در این زمینه سیاستی را اتخاذ نکرده بود به طوری که بیماران با گویش متفاوت احساس در حاشیه بودن پیدا میکردند.

"مشکل اعصاب داشتم حالم خوب نبود، نمی دونستم چه جوری به پرستار بگم. هر چی میگفتم پرستار متوجه نمی شد، عصبی تر میشدم. دیگه خواهرم باهاش صحبت کرد تا متوجه مشکلم شد. حداقل مسئولا یه پرستار باید اینجا بذارن که به لهجه ماها آشنا باشه که بتونیم دردمونو بهش بگیم. این الان عادلانه هست؟ (مشارکت کننده شماره16).

تبعیض های ناآگاهانه مرتبط با کمبود دانش و تبحر: منظور از این طبقه مراقبت های ناعادلانه و تبعیضهایی بود که در اجرای آنها پرستار نقش داشته است ولی نسبت به بی عدالتی و تبعیض آمیز بودن آن آگاهی نداشتند . بیماران معتقد بودند مصادیق تبعیض و بیعدالتی ممکن است برای بیماران و پرستاران معنی متفاوتی داشته باشند.

اولویت بندی ذهنی: نداشتن معیار مناسب برای اولویت بندی نیازهای مراقبتی بیماران ، و همچنین اکتفای پرستار به قضاوت شخصی خود سبب نارضایتی بیماران شده بود. بیماران اعتقاد داشتند همه ما نیازمند مراقبت برابر هستیم ولی شفاف نبودن اینکه چه عاملی سبب ترجیح یک بیمار به دیگری می شود، تبعیض آمیز و ناعادلانه می باشد.

"من و تخت کناری با هم بستری شدیم ولی کارای اون مریض رو زودتر انجام دادن حتی بیشتر بهش رسیدگی کردن وقتی هم دلیلش رو از پرستار پرسیدم گفت وضعیت اون اورژانسی تره، وبرای من همه مریضا برابرن. ولی من نمیدونم که پر ستار چگونه قضاوت میکنه که وضعیت من بهتر از اون مریضه (مشارکت کننده شماره 10).

کمبود دانش، مهارت و تبحر: نداشتن مهارت و تبحر بعضی پرستاران، سبب ایجاد احساس نارضایتی از مراقبت پرستاری عادلانه در بیماران شده بود. بیماران معتقد بودند یکی از حقوق آنها دریافت خدمات تخصصی و ماهرانه توسط پرستاران ماهر و با تجربه می باشد اما اینکه مهارت و تخصص پرستاران با هم یکسان نیست احساس مورد بی عدالتی قرار گرفتن را به فردی میدهد که از پرستاران کم تجربه مراقبت دریافت می کنند. .

"پرستار من تازهکار بود مشخص بود که مهارت کافی نداره. اومد رگ بگیره سه جای بدنمو سوراخ کرد آخرم پرستار تخت کناری اومد ازم رگ گرفت. به نظرم باید تو بخش اورژانس پرستارای کارکرده و با تجربه بذارن یا حداقل براشون دوره بذارن که مهارت عملی همه شون خوب باشه (مشارکت کننده شماره 11(".

دانش و اطلاعات ناکافی علمی و به روز یکی دیگر از دلایل نارضایتی بیماران نسبت به ارائه مراقبتهای پرستاری عادلانه از جانب پرستاران بود.

"از پرستارم پرسیدم قرصی که هر شب ساعت10 برام میاره برا چیه؟ ولی متاسفانه نمیدونست برا چیه. من حداقل انتظارم اینه پرستارم اطلاعاتش از نظر پزشکی به روز باشه. در غیر این صورت یعنی اصلا حق و حقوق بیمار براش مهم نیست (مشارکت کننده شماره 17)

3.مراقبت ناعادلانه

منظور از درونمایه مراقبت ناعادلانه، نبود آشکار مراقبت عادلانه و وجود تبعیض در اجرای مراقبتهای مختلف پرستاری بود. در اینگونه از تبعیضها معمولا خواست و اراده پرستار نقش داشته و پرستار به تبعیض آمیز بودن رفتارها آگاه می باشد. این درونمایه شامل دو طبقه "تبعیض های آگاهانه مرتبط با ویژگی های شخصیتی" و " تبعیض های انتخابی" بود.

تبعیض های آگاهانه مرتبط با ویژگی های شخصیتی: منظور از این طبقه کلیه تبعیض ها و مراقبت های ناعادلانه ای می باشد که طبق تجارب بیماران از جانب بعضی پرستاران به صورت آگاهانه و مرتبط با ویژگی های شخصیتیشان به بیماران تحمیل می شود.

خصومتهای فردی/ عقدههای درونی: بیماران اعتقاد داشتند خصومت بعضی پرستاران نسبت به آنها، دلیل افزایش شکایات و نارضایتی آنها از مراقبتهای پرستاری ناعادلانه بود. این مسائل طبق تجارب بیماران، به شکل عقده یا خصومت و حتی مشکل روانی پرستار تفسیر می شد.

"این پرستار معلومه عقده داره. من چیز خاصی هم بهش نگفتم. ولی از روز اول که من تو این بخش بستری شدم با من مشکل داره حالا روز اول من حالم بد بود یه کم دادو فریاد کردم دلیل نمیشه به دل بگیره. از همون روز به طرز تبعیضآمیزی به من کمتر رسیدگی میکنه (مشارکت کننده شماره 9).

ویژگی های فردی: با توجه به تجربه بیماران ویژگی های فردی و شخصیتی پرستاران از جمله عوامل موثر در ارائه خدمات عادلانه می باشند. بیماران اعتقاد داشتند ویژگی های اخلاقی مناسب مثل مهربانی و توانایی همدلی در ارائه مراقبت پرستاری عادلانه و رضایت بخش نقش دارد . در مقابل خصوصیات اخلاقی بد پرستاران از قبیل پرخاشگری و تحریکپذیری دلیل کاهش دریافت مراقبت عادلانه ذکر شدند.

"پرستار من نسبت به پرستار مریض تخت کناریم بداخلاق تره. اصلا جرات نمیکنم مشکلمو بهش بگم. من شیفت قبلی خیلی از پرستارم راضی بودم . پرستار خوش اخلاق و مهربون باشه تو روحیت تر تاثیر داره همینکه یه گوش شنوا داشته باشه میفهمی برات ارزش قائله (مشارکت کننده شماره7).

تبعیضهای انتخابی: بیماران اظهار داشتند این دسته از تبعیضها، رفتارهای ناعادلانه ای بودند که توسط پرستاران به گروه خاص و انتخاب شدهای از بیماران ارائه می شدند این گروه به واسطه اینکه جز طبقهی خاصی بودند یا توسط افرادی سفارش به رسیدگی بیشتر شده بودند مورد توجه بیشتر پرستاران قرار می گرفتند

تبعیض بر اساس نابرابریهای اقتصادی، اجتماعی، تحصیلی، و قومی و نژادی: نابرابریهای موجود در میان مراجعهکنندگان این دیدگاه را در میان بیماران ایجاد کرده بود که پرستاران یا واقعا بر اساس فاکتورهای ذکر شده بین بیماران تبعیض قائل میشوند یا ناخواسته باعث ایجاد این ذهنیت در بیماران می شوند. این نابرابرای ها به طبقه اقتصادی و اجتماعی، وضعیت قومی و نژادی بیماران مربوط می شد و بیماران آن را از دلایل مراقبت پرستاری ناعادلانه توسط پرستاران برمی شمردند.

من می دیدم که پرستارا برای کسانیکه موقعیت اجتماعی، اقتصادی بالاتری دارند ، بیشتر وقت می گذارن نه اینکه به بقیه رسیدگی نکنن، نه به اونام رسیدگی می شد ولی به بعضیا توجه بیشتری می شد (مشارکت کننده شماره 6(.

بیماران سفارشی: بعضی از پرستاران به واسطه سفارش همکار، مافوق، دوست و اقوام به بعضی بیماران خدمات بیشتری ارائه می دادند این گروه از بیماران یا به صورت مستقیم با پرستار رابطه آشنایی و یا خویشاوندی داشتند یا به صورت غیرمستقیم به واسطه سفارش دیگران با پرستاران اشنا میشدند و مراقبت بهتر و با کیفیتتری دریافت میکردند.

“جلوی خودم به پرستار گفت من خواهر همکارتون هستم. پرستار هم از همون موقع مرتب بهش سر میزنه، حتی داروهاشو سروقت میده ولی از مارو هر وقت شد به نظرم این پارتی بازیه. آدم باید خدایی کار کنه که دعای خیر پشت سرش باشه نه ناراحتی و نارضایتی مردم”(مشارکت کننده شماره17 )

نتیجه گیری:

بیماران شرکتکننده در این مطالعه از رعایت عدالت در مراقبتهای پرستاری تجارب گوناگونی داشتند؛ بطوریکه تجارب آنان در 3 مضمون اصلی (مراقبت عادلانه، علل درک شده از نقص در مراقبت عادلانه و مراقبت ناعادلانه)، 6 طبقه و 14 زیرطبقه قرار گرفت.

1-مراقبت عادلانه: از نظر تئوری، اصل عدالت از اولویتهای مراقبتهای بهداشتی چه در سطح ملی و چه در سطح بین المللی است. عدالت در ارائه مراقبت نیز یک ارزش اصلی در حرفه پرستاری است. هدف مراقبت عادلانه ارائه خدمات پرستاری ایمن، کارآمد، قابل اعتماد و با کیفیت در تمام سطوح سلامت است (2). در مطالعه Nong و همکاران (2020) (15) در آمریکا مشخص شد که یکی از عوامل موثر بر تجربه منفی بیماران ازخدمات سلامت، تبعیض درک شده است. Benjamins و همکاران (2019) (19) در شیکاگو ارتباط مثبت و معنیدار بین وجود عدالت یا عدم وجود تبعیض با درک بهتر از کیفیت مراقبتهای پرستاری را بیان کردند. در نتیجه میتوان گفت بیعدالتی در مراقبتهای پرستاری با ایجاد احساس، نگرش و تجربه منفی در بیماران همراه است و رضایت آنان را نسبت به کیفیت مراقبتهای ارائه شده کاهش میدهد. هرچند که درک بیماران از مراقبت پرستاری عادلانه ذهنی است اما لازم است معیارهای قابل سنجشی برای مراقبت پرستاری عادلانه تعریف شود.

1-1-تلاش برای بهبودی بیمار: سعی و تلاش پرستاران برای ارائه مراقبت عادلانه (کار موثر و نتیجهبخش و امید دادن به بیمار) عامل بهبودی و رضایت بیماران بود. پرستاران بزرگترین گروه از متخصصان مراقبت بهداشتی را تشکیل میدهند که بیشتر وقت خود را در بالین بیمار و در ارتباط مستقیم با بیمار میگذرانند (20). ارائه مراقبت پرستاری موفق و عادلانه، مسئولیت اساسی پرستاران است (21). مشخص شده است که "داشتن تلاش برای بهبودی بیمار، صلاحیت علمی و عملی برای انجام کار موثر و نتیجهبخش، همدلی، شفقت، دادن انرژی، انگیزه، شادی و امید به بیماران" از ملزومات ارائه مراقبت پرستاری موفق و عادلانه است (2, 8). از این مطالب اینچنین میتوان برداشت کرد که، پرستاران هرچه بیشتر به ویژگیهای گفته عمل کنند و پایبند باشند؛ عادلانهتر مراقبت میکنند زیرا این پرستاران در موقعیتهای نابرابر مزایا و معایب اقدامات خود را بهتر اولویتبندی میکنند، بر اساس نیازهای بیماران و بدون اعمال هیچگونه تبعیضی مراقبتهای پرستاری را ارائه میدهند.

از طرف دیگر بیماران صرف وقت پرستاران برای امیدبخشی را نوعی ارتباط میدانستند که در بهبودی انها موثر بوده است. گاهی اوقات بیماران به دلیل شرایط جسمی و روحی خود احساس ناامیدی میکنند که صرف وقت برای بیمار و امیدبخشی در بستر یک ارتباط همدلانه راهبرد موثری برای کاهش ترس و ارتقاء بهبودی بیمار میباشد (22). تجربیات امید، بخش مهمی از زندگی همه افراد بدون در نظر گرفتن شرایط سلامتی آنهاست (23).

2-1-اخلاقمدار بودن پرستار:. هسته مرکزی ارزشهای پرستاری، التزام به اخلاق در مراقبت است (24). رفتار اخلاقی پرستار به صورت مستقیم و غیرمستقیم منجر به رضایت بیمار میشود، زیرا یک پرستار اخلاق مدار همیشه اولویت بالایی برای بیماران و رضایت آنها قائل است و تمام تلاش خود را برای رعایت حقوق بیمار و کسب رضایت او بکار میگیرد (25). طبق تجربه بیماران مطالعه حاضر مسئولیتپذیری و پاسخگویی، احترام به شان و منزلت انسانی و مراقبت معنوی و عاطفی فاکتورهای مرتبط به اخلاقمداری پرستاران میباشد.

یکی از مفاهیم مهم در اخلاق پرستاری، مسئولیتپذیری و پاسخگویی است (24). پرستار اخلاقمدار مسئولیت اصلی خود را که ارائه مراقبت انسانی و کلنگر است را بخوبی میداند، مسئولیت رفتار خود و عواقب آگاهانه و ناآگاهانه ناشی از آن را میپذیرد و از لحاظ اخلاقی و قانونی پاسخگوی کیفیت مراقبتی که ارائه میکند، میباشد (26).

احترام به شان و منزلت انسانی بیمار، یکی دیگر از مفاهیم مهم اخلاق در پرستاری است که گاها به عنوان عمیقترین ارزش اخلاقی در مراقبت پرستاری در نظر گرفته میشود (21). پرستاران نقش اساسی در ارتقا و حفظ شان و منزلت انسانی بیماران ایفا میکنند که مهمتر از ارتقا و حفظ سلامتی است (27). از پرستاران انتظار میرود بدون هیچگونه تبعیضی، مراقبت آبرومندانهای به بیمار خود ارائه دهند (28). مراقبت آبرومندانه نشاندهنده احترام و حمایت پرستاران از منزلت انسانی و خودمختاری بیماران است که منجر به ارتباط بهتر بین پرستاران و بیماران، افزایش اعتماد بین آنها و بهبود درک بیماران از کیفیت مراقبتهای ارائه شده، میشود (21). شورای بینالمللی پرستاران (International Council of Nurses: ICN)، نیز در یکی از کدهای اخلاق در پرستاری اعلام کرده است که پرستاران نباید به دلایلی همچون تفاوتهای سنی، نژادی، مذهبی، فرهنگی، تحصیلی، اجتماعی و اقتصادی بیماران، شان و منزلت انسانی آنها را نادیده بگیرند (29). در همین راستا شرکتکنندگان در مطالعه Er و همکاران (2018) (21) در ترکیه و مطالعه Kilpatrick و همکاران (2016) درکانادا (30)، هم به اهمیت احترام پرستاران به خودمختاری و منزلت انسانی بیماران تاکید کردند. که نشاندهنده اهمیت جهانی احترام به شان و منزلت انسانی از دیدگاه بیماران است.

از طرف دیگر پرستاران به طور فزایندهای در مراقبت کلنگر که شامل چهار حوزه فیزیکی (جسمی)، روانی، اجتماعی، و معنوی تشویق میشوند (31). اهمیت مراقبت معنوی و عاطفی در پرستاری و تاثیر آن بر ارتقای بهترین شیوههای مراقبت ثابت شده است (32, 33). بطوریکه مطالعه Williams و همکاران (2011) (34) در شیکاگو نشان داد که پاسخگویی کارکنان بهداشتی-درمانی به نگرانیهای مذهبی و معنوی بیماران، باعث بهبودی تجربه کلی بیماران از بستری شدن در بیمارستان و افزایش رضایت آنان میشود. از طرفی مطالعه Adamson و همکاران (2012) (35) نیز نشان داد که انجام اقداماتی در جهت حمایت و مراقبت عاطفی از بیماران، بطور بالقوه می‌تواند نمرات رضایت بیمار و در نتیجه کیفیت کلی مراقبت از بیمار را بهبود بخشد. این نتایج با یافته مطالعه حاضر در یک راستا میباشند.

2-علل درک شده نقص در مراقبت عادلانه

1-2-تبعیضهای ناخواسته مرتبط با اجبار سازمانی: این طبقه اشاره به دلایلی از تبعیض دارد که منشا آن سازمانی است و پرستاران به دلیل شرایط سازمانی و ناخواسته رفتارهای تبعیضآمیز نشان میدهند، دلایلی همچون: کمبود منابع/ تعداد زیاد بیماران ، کار سخت و طاقت فرسا، و نبود سیاست سازمانی برای تعامل با بیماران با تنوع گویشی.

یکی از ملزومات رعایت برابری در مراقبتهای بهداشتی-درمانی، توزیع عادلانه و کافی منابع و تجهیزات پزشکی است (34). متاسفانه

اکثر اوقات کمبود منابع پزشکی وجود دارد (8). کمبود منابع انجام مراقبت عادلانه را تحت تاثیر قرار میدهد زیرا در شرایط کمبود منابع، پرستار در چالش تصمیمگیری و اولویتبندی قرار میگیرد و ممکن است تصمیمی بگیرد که از نظر بیمار عادلانه یا ناعادلانه تلقی شود (2). Martin-Ferreres و همکاران (2019) (36) مطالعهای دادند و گزارش کردند که برخی از سیاستهای سازمانی (مثل: بیماران زیاد، تعداد کم پرستاران و حجم کاری زیاد آنان)، به عنوان مانع اصلی در برابر ارائه مراقبتهای پرستاری انسانگرایانه تلقی میشوند. چنانچه سازوکار سازمان به هر دلیل موجب، کاهش نسبت تعداد پرستار به تعداد بیماران شود؛ پرستاری که باید از تعداد زیادی بیمار با شرایط و نیازهای متفاوت مراقبت کند ممکن است به ناچار برخی از ابعاد مراقبت را نادیده بگیرد، به صورت ذهنی مراقبتها را اولویتبندی کند و بیشتر به مراقبت فیزیکی از بیماران توجه کند. علاوه براین نبود سیاستی در سازمان برای مراقبت از بیماران با گویش و زبان متفاوت موجب درک ناکافی پرستاران از نیازهای مراقبتی بیماران میشود. زبان گفتاری یا نوشتاری ابزار اصلی برقراری ارتباط در داخل بیمارستان است (37). وقتی موانع زبانی همچون: تنوع لهجه و گویش وجود داشته باشد، ارتباط موفقی که منجر به فهم پیام شود، بین پرستار با بیمار شکل نمیگیرد؛ پرستار بر اساس برداشت شخصی خود نیازهای مراقبتی بیماران را لیست و اولویتبندی میکند و به دنبال آن کیفیت مراقبتهای پرستاری و رضایت بیماران تحت تاثیر قرار میگیرد (37, 38). در همین راستا De Moissac و همکاران (2019) در کانادا (39) دریافتند که موانع زبانی به ارزیابی ضعیف بیمار، تاخیر در درمان، کاهش اعتماد بیماران به خدمات درمانی و کاهش رضایت آنان منجر میشود.

2-2-تبعیضهای ناآگاهانه مرتبط با کمبود دانش و تبحر: برخلاف طبقه قبلی این طبقه اشاره به دلایلی از تبعیض دارد که پرستاران در اعمال تبعیض نقش دارند؛ اما خودشان نسبت به مراقبت ناعادلانهای که انجام میدهند، آگاه نیستند. این دلایل شامل: اولویتبندی ذهنی، دانش، مهارت و تبحر ناکافی میباشند.

اصل ضروری برای برابری در مراقبت، درمان برابر در موقعیتهای برابر و درمان نابرابر در موقعیتهای نابرابر است (2). بنابراین، پرستاران باید بیماران دارای موقعیت برابر را با بیماران دارای موقعیت نابرابر افتراق دهند. در واقع باید بیماران را تریاژ و اقدامات خود را اولویتبندی کنند (40). لازمه انجام تریاژ و اولویتبندی مناسب بیماران، این است که پرستاران صلاحیت بالینی داشته باشند (41) زیرا صلاحیت بالینی به معنای توانایی بکارگیری مدبرانه و همیشگی مهارتهای لازم از جمله دانش و مهارت عملی در محیط بالین است (42). پرستاری که دانش و مهارت کافی ندارد به درستی نمیتواند در موقعیتهای متفاوت نیازهای بیماران را اولویتبندی کند. در نتیجه ممکن است مراقبت لازم را از بیماری که به آن نیاز دارد سلب و به بیماری که به آن نیاز ندارد، ارائه دهد و باعث شود که بیماران بیعدالتی و تبعیض در مراقبت را تجربه کنند. در همین راستا Vejdani و همکاران (2021) (43) در مطالعه خود به بررسی "عدالت بالینی در تجارب بیماران، پرستاران و دانشجویان پرستاری" پرداختند و به این نتیجه رسیدند که داشتن صلاحیت بالینی (مهارت، تبحر و دانش پرستاری کافی) به منظور اولویتبندی صحیح بیماران و ارائه مراقبتهای پرستاری عادلانه بسیار اهمیت دارد.

3-مراقبت ناعادلانه

1-3-تبعیض های آگاهانه مرتبط با ویژگی های شخصیتی: این طبقه به کلیه تبعیضها و مراقبتهای ناعادلانهای اشاره دارد که با ویژگیهای شخصیتی پرستاران مرتبط است و از جانب آنها به صورت آگاهانه اعمال میشود.

خصومتهای فردی/عقدههای درونی، در ارائه مراقبتهای پرستاری عادلانه، با کیفیت و جلب رضایت بیماران اختلال ایجاد میکند. زیرا پرستارانی که از ویژگیهای روانی مناسبی برخوردار نیستند، نمیتوانند با بیماران بطور موثرتری ارتباط برقرار کنند، زمان کافی برای بیماران اختصاص نمیدهند و به نیازها و مشکلات بیماران حساس و پاسخگو نمیباشند (44, 45). عوامل زیادی از قبیل: بارکاری زیاد، منابع و تجهیزات ناکافی، فقدان حمایتهای سازمانی، شیفت در گردش، مواجه با خشونت بیماران میتوانند موجب تحریکپذیری، عصبانیت و بدرفتاری پرستاران شوند (46). بدرفتاری و عصبانیت مانع رفتار مودبانه و محترمانه با بیمار، ارائه مراقبت با کیفیتتر و کسب رضایت بیمار میشود. در همین راستا Abudu-Birresborn و همکاران (2019) (47) در مطالعه خود نشان دادند، بیمارانی که در طول دوران بستری با آنها مودبانه و محترمانه رفتار میشد؛ نسبت به سایر بیماران رضایت بیشتری از کیفیت خدمات ارائه شده داشتند. بنابراین لازم است پرستاران مهارتهای مدیریت هیجانات از جمله خشم را کسب کنند.

3-2-تبعیضهای انتخابی: تبعیض بر اساس نابرابریهای اقتصادی، اجتماعی، تحصیلی، قومی و نژادی و بیماران سفارشی از جمله تبعیضهای رایج در محیطهای درمانی هستند. در منشور اخلاقی انجمن پرستاران آمریکا (American Nurses Association: ANA) و منشور اخلاقی پرستاران که توسط ICN صادر شده است، هر گونه تبعیضی از جمله تبعیضهای اقتصادی، اجتماعی و .... در ارائه مراقبتهای پرستاری نفی شده است (8). در کدهای اخلاقی پرستاران در کشور ایران نیز به صراحت آمده است که پرستاران باید مراقبت پرستاري را صرفنظر از نژاد، مليت، مذهب، فرهنگ، جنس، سن، وضعيت اقتصادي-اجتماعي، مسائل سياسي، بيماري جسمي يا روحي-رواني يا هر عامل ديگري ارائه دهند (48). علیرغم اهمیت موضوع و تاثیر منفی آن بر تجارب بیماران از کیفیت مراقبتهای ارائه شده، متاسفانه مطالعات مختلف همچون مطالعه Varcoe و همکاران (2022) (49) در کانادا، مطالعه Vejdani و همکاران (2021) (43) در ایران، مطالعه Nong و همکاران (2020) (15) در آمریکا و مطالعه Benjamins و همکاران (2019) (19) در شیکاگو، وجود تبعیضهای مختلف اقتصادی، اجتماعی، تحصیلی، قومی و نژادی را در محیطهای بالینی تائید کردند. مراقبت بیشتر از بیماران سفارشی، نوع دیگری از تبعیض اجتماعی میباشد که منجر به تجربه بیعدالتی در مراقبت میشود. یکی از سابتمهای استخراجی از تجارب شرکتکنندگان مطالعه Vejdani و همکاران (2021) (43)، "بیماران بدون همراه" بود که نسبت به سایر بیماران کمتر مورد توجه و مراقبت قرار میگرفتند زیرا همراهی که پیگیر مراقبتهای درمانیاشان باشد، را نداشتند. این یافته بیشباهت با یافته مطالعه حاضر نمیباشد.

محدودیتها و پیشنهادات

با وجود اینکه ما سعی کردیم حداکثر تنوع را در شرکتکنندگان خود رعایت کنیم، اما به دلیل محدودیت اندازه نمونه نمیتوانیم تضمین کنیم که همهی نظرات افراد را بررسی کردهایم و ممکن است برخی نظرات لحاظ نشده باشد. همچنین در این مطالعه همه شرکتکنندگان ایرانی هستند بنابراین، ممکن است یافتهها به بیماران در کشورهای دیگر با فرهنگهای مختلف قابل تعمیم نباشد. لذا انجام پژوهشهای با جامعیت و حجم نمونه بیشتر توصیه میشود.

نتیجهگیری

عدالت یکی از چالش برانگیزترین مباحث اخلاقی در مباحث فلسفی و نوعی تعهد اخلاقی و مبتنی بر قضاوت منصفانه است. علاوه بر رفتار اخلاقی، رفتار عادلانه با بیماران یک ارزش در پرستاری است. یافتههای این پژوهش حاکی از آن است که با مدیریت صحیح بیمارستانی، اصلاح سازوکارهای سازمانی، ترویج و آموزش مداوم اصول اخلاق حرفهای به پرستاران، توجه به نیازهای بیماران و برخورد مناسب با آنها، ارتقای سطح مهارتهای نظری و عملی پرستاران، تمرکز بر ابعاد شخصیتی و اخلاقی آنان و پرهیز از تبعیض قومیتی، اقتصادی و اجتماعی میتوان به ایجاد مراقبت پرستاری عادلانه کمک کرد. در نهایت نتیجه پژوهش حاضر تایید میکند که پروفشنالیسم باعث ایجاد عدالت در مراقبتهای بهداشتی میشود.

تقدیر و تشکر:

از کلیه بیمارانیکه در انجام این طرح همکاری داشتند، تقدیر و تشکر به عمل می آید.

منابع:

1. Raine R, Or Z, Prady S, Bevan G. Evaluating health-care equity. Challenges, solutions and future directions in the evaluation of service innovations in health care and public health: NIHR Journals Library; 2016.

2. Rooddehghan Z, ParsaYekta Z, Nasrabadi AN. Equity in nursing care: A grounded theory study. Nursing ethics. 2019;26(2):598-610.

3. Chitty KK, Black BP. Professional nursing: concepts & challenges. 2011.

4. Banks KH, Kohn-Wood LP, Spencer M. An examination of the African American experience of everyday discrimination and symptoms of psychological distress. Community mental health journal. 2006;42(6):555-70.

5. Inan Budak M, Küçük L, Civelek HY. Life experiences of mothers of children with an intellectual disability: A qualitative study. Journal of Mental Health Research in Intellectual Disabilities. 2018;11(4):301-21.

6. Suhonen R, Stolt M, Habermann M, Hjaltadottir I, Vryonides S, Tonnessen S, et al. Ethical elements in priority setting in nursing care: A scoping review. International Journal of Nursing Studies. 2018;88:25-42.

7. Kolovos P, Kaitelidou D, Lemonidou C, Sachlas A, Sourtzi P, editors. Patient Participation in Decision Making During Nursing Care in G reece—A Comparative Study. Nursing forum; 2015: Wiley Online Library.

8. Papastavrou E, Igoumenidis M, Lemonidou C. Equality as an ethical concept within the context of nursing care rationing. Nursing Philosophy. 2020;21(1):e12284.

9. Johnstone M-J. Health care justice for the ageing. Australian Nursing and Midwifery Journal. 2010;17(9):29.

10. Versey HS, Curtin N. The differential impact of discrimination on health among Black and White women. Social Science Research. 2016;57:99-115.

11. Farmer P. To repair the world: University of California Press; 2013.

12. Johnstone MJ. Nursing and justice as a basic human need. Nursing Philosophy. 2011;12(1):34-44.

13. Burgess DJ, Ding Y, Hargreaves M, Van Ryn M, Phelan S. The association between perceived discrimination and underutilization of needed medical and mental health care in a multi-ethnic community sample. Journal of Health Care for the Poor and Underserved. 2008;19(3):894-911.

14. Hausmann LR, Jeong K, Bost JE, Ibrahim SA. Perceived discrimination in health care and health status in a racially diverse sample. Medical care. 2008;46(9):905.

15. Nong P, Raj M, Creary M, Kardia SL, Platt JE. Patient-reported experiences of discrimination in the US health care system. JAMA network open. 2020;3(12):e2029650-e.

16. Kieft RA, de Brouwer BB, Francke AL, Delnoij DM. How nurses and their work environment affect patient experiences of the quality of care: a qualitative study. BMC health services research. 2014;14(1):1-10.

17. KR P. Application of Colaizzi's Method of Data Analysis in Phenomenological Research. Medico-Legal Update. 2021;21(2).

18. Speziale HS, Streubert HJ, Carpenter DR. Qualitative research in nursing: Advancing the humanistic imperative: Lippincott Williams & Wilkins; 2011.

19. Benjamins MR, Middleton M. Perceived discrimination in medical settings and perceived quality of care: A population-based study in Chicago. PloS one. 2019;14(4):e0215976.

20. Hajibabaee F, Salisu WJ, Akhlaghi E, Farahani MA, Dehi MMN, Haghani S. The relationship between moral sensitivity and caring behavior among nurses in iran during COVID-19 pandemic. BMC nursing. 2022;21(1):58.

21. Er RA, İncedere A, Öztürk S. Respectful care of human dignity: how is it perceived by patients and nurses? Journal of medical ethics. 2018;44(10):675-80.

22. Babaii A, Mohammadi E, Sadooghiasl A. The meaning of the empathetic nurse–patient communication: A qualitative study. Journal of Patient Experience. 2021;8:23743735211056432.

23. Lohne V. ‘Hope as a lighthouse’A meta‐synthesis on hope and hoping in different nursing contexts. Scandinavian Journal of Caring Sciences. 2022;36(1):36-48.

24. Schmidt BJ, McArthur EC, editors. Professional nursing values: A concept analysis. Nursing forum; 2018: Wiley Online Library.

25. Barkhordari-Sharifabad M, Ashktorab T, Atashzadeh-Shoorideh F. Ethical leadership outcomes in nursing: A qualitative study. Nursing ethics. 2018;25(8):1051-63.

26. Johnstone M-J. Bioethics: a nursing perspective: Elsevier Health Sciences; 2022.

27. Hemati Z, Ashouri E, AllahBakhshian M, Pourfarzad Z, Shirani F, Safazadeh S, et al. Dying with dignity: a concept analysis. Journal of clinical nursing. 2016;25(9-10):1218-28.

28. Rodríguez-Prat A, Monforte-Royo C, Porta-Sales J, Escribano X, Balaguer A. Patient perspectives of dignity, autonomy and control at the end of life: systematic review and meta-ethnography. PloS one. 2016;11(3):e0151435.

29. Lin YP, Tsai YF. Maintaining patients’ dignity during clinical care: a qualitative interview study. Journal of advanced nursing. 2011;67(2):340-8.

30. Kilpatrick K, Jabbour M, Fortin C. Processes in healthcare teams that include nurse practitioners: what do patients and families perceive to be effective? Journal of Clinical Nursing. 2016;25(5-6):619-30.

31. Rassouli M, Zamanzadeh V, Ghahramanian A, Abbaszadeh A, Alavi-Majd H, Nikanfar A. Experiences of patients with cancer and their nurses on the conditions of spiritual care and spiritual interventions in oncology units. Iranian journal of nursing and midwifery research. 2015;20(1):25.

32. Veloza-Gómez M, Muñoz de Rodríguez L, Guevara-Armenta C, Mesa-Rodríguez S. The importance of spiritual care in nursing practice. Journal of Holistic Nursing. 2017;35(2):118-31.

33. Murrells T, Robert G, Adams M, Morrow E, Maben J. Measuring relational aspects of hospital care in England with the ‘Patient Evaluation of Emotional Care during Hospitalisation’(PEECH) survey questionnaire. BMJ open. 2013;3(1):e002211.

34. Williams JA, Meltzer D, Arora V, Chung G, Curlin FA. Attention to inpatients’ religious and spiritual concerns: predictors and association with patient satisfaction. Journal of general internal medicine. 2011;26:1265-71.

35. Adamson K, Bains J, Pantea L, Tyrhwitt J, Tolomiczenko G, Mitchell T. Understanding the patients’ perspective of emotional support to significantly improve overall patient satisfaction. Healthc Q. 2012;15(4):63-9.

36. Martin-Ferreres ML, Pardo MÁDJ, Porras DB, Moya JLM. An ethnographic study of human dignity in nursing practice. Nursing Outlook. 2019;67(4):393-403.

37. Alhamami M. Language barriers in multilingual Saudi hospitals: Causes, consequences, and solutions. International Journal of Multilingualism. 2022;19(4):553-65.

38. Van Rosse F, de Bruijne M, Suurmond J, Essink-Bot M-L, Wagner C. Language barriers and patient safety risks in hospital care. A mixed methods study. International journal of nursing studies. 2016;54:45-53.

39. De Moissac D, Bowen S. Impact of language barriers on quality of care and patient safety for official language minority Francophones in Canada. Journal of Patient Experience. 2019;6(1):24-32.

40. Sun Z, Argon NT, Ziya S. Patient triage and prioritization under austere conditions. Management Science. 2018;64(10):4471-89.

41. Bijani M, Khaleghi AA. Challenges and barriers affecting the quality of triage in emergency departments: a qualitative study. Galen medical journal. 2019;8:e1619.

42. Fukada M. Nursing competency: Definition, structure and development. Yonago acta medica. 2018;61(1):001-7.

43. Vejdani H, Mohsenipouya H, Azadi F, Fazeli S, Bashghare A, Jannati Y, et al. A Study of Clinical Justice in the Experiences of Patients, Nurses, and Nursing Students: A Qualitative Study. Journal of Qualitative Research in Health Sciences. 2021;10(4):231-7.

44. Perry L, Lamont S, Brunero S, Gallagher R, Duffield C. The mental health of nurses in acute teaching hospital settings: a cross-sectional survey. BMC nursing. 2015;14:1-8.

45. Peterson A. Experiencing stigma as a nurse with mental illness. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing. 2017;24(5):314-21.

46. Tiruneh BT, Bifftu BB, Tumebo AA, Kelkay MM, Anlay DZ, Dachew BA. Prevalence of workplace violence in Northwest Ethiopia: a multivariate analysis. BMC nursing. 2016;15(1):1-6.

47. Abudu-Birresborn D, McCleary L, Puts M, Yakong V, Cranley L. Preparing nurses and nursing students to care for older adults in lower and middle-income countries: A scoping review. International journal of nursing studies. 2019;92:121-34.

48. Zahedi F, Sanjari M, Aala M, Peymani M, Aramesh K, Parsapour A, et al. The code of ethics for nurses. Iranian journal of public health. 2013;42(Supple1):1.

49. Varcoe C, Browne AJ, Bungay V, Perrin N, Wilson E, Wathen CN, et al. Through an equity lens: illuminating the relationships among social inequities, stigma and discrimination, and patient experiences of emergency health care. International Journal of Health Services. 2022;52(2):246-60.

پیوستها

ترجمان دانش و پژوهش

عنوان خبر:

مدیریت صحیح بیمارستانی، اصلاح ساختار و مقررات سازمانی، توجه به نیازهای بیماران و برخورد مناسب با آنها، ارتقای سطح مهارتهای نظری و عملی پرستاران در مورد مراقبت عادلانه و تمرکز بر ابعاد شخصیتی و ویژگیهای اخلاقی پرستاران در ایجاد مراقبتپرستاری عادلانه نقش مهمی ایفا می کند.

گروه های هدف:

رسانه ها و مردم متخصصان و پژوهشگران

سیاستگذاران پژوهشی سیاستگذاران درمانی

موضوعات:

اپیدمیولوژی اخلاق پزشکی ارتوپدی

ارگونومی انکولوژی (سرطان‌شناسی) انگل شناسی

ایمنی‌شناسی و آلرژی آسیب شناسی آموزش پزشکی

باکتری شناسی بهداشت عمومی بیماری شناسی
بینایی سنجی بیهوشی بیوشیمی

بیوفیزیک پرستاری پزشکی اروژانس

پزشکی اطفال پزشکی اعتیاد پزشکی انفورماتیک

پزشکی بیهوشی پزشکی پوست پزشکی خانواده
پزشکی داخلی پزشکی سرطان پزشکی سنتی و حاشیه

پزشکی عفونی پزشکی عمومی پزشکی غدد

پزشکی فیزیکی و توانبخشی پزشکی قانونی پزشکی قلب و عروق

پزشکی کار                               پزشکی کلیه و مجاری ادراری         پزشکی گوارش و کبد
پزشکی گوش، حلق و بینی                        پزشکی مولکولی            پزشکی هسته ای
پزشکی هوانوردی                       تغذیه و رژیم‌درمانی                    جراحی عمومی
جراحی کلیه و مجاری ادراری         جراحی مغز و اعصاب                   چشم پزشکی
حشره شناسی                           خون شناسی                             داروسازی
داروشناسی                               دامپزشکی                                دندانپزشکی
رادیولوژی                                روان‌پزشکی                              روانشناسی
روماتولوژی                               زنان و زایمان                            زیست فناوری
ژنتیک                                    سلامت عمومی                          سلولی و مولکولی

سم شناسی                              صنایع غذایی                             علوم آزمایشگاهی
علوم بهداشتی                           علوم تشریح                              فوریت‌های پزشکی
فیزیک پزشکی                          فیزیوتراپی                                فیزیولوژی
قارچ شناسی                             کالبدشناسی                             مامایی
مدارک پزشکی                          مهندسی پزشکی                        میکروب شناسی
نازایی                                     نانو تکنولوژی                            ویروس شناسی

سایر: ................................................................

متن خبر(پیام باید به زبان فارسی، حداکثر در 300 کلمه و شامل سه بخش زیر باشد:1- اهمیت موضوع (50 کلمه) ، 2 مهمترین یافته ها (150 کلمه)، 3- پیشنهاد برای کاربرد نتایج (100 کلمه). پیشنهادها باید بر اساس مهمترین یافته ها ارائه شوند).

برابری در مراقبت ارائه شده یک ارزش اصلی در حرفه پرستاری است. کارکنان بهداشتی درمانی به لحاظ اخلاقی و حرفهای وظیفه دارند که رفتارهای تبعیضامیز نداشته باشند. اما پرستاران به طور مکرر با تصمیماتی مواجه میشوند که نتیجه آن ممکن است عادلانه یا ناعادلانه باشد. آنها از قضاوتشان برای اولویتبندی نیازهای بیماران استفاده میکنند و این قضاوت اغلب شخصی است. به عنوان مثال شدت، وسعت و اهمیت نیازها اغلب توسط خود پرستاران تعریف میشود. و تعریف بیماران از نیازهایشان کمتر مورد توجه قرار میگیرد. برای درک و پاسخگویی بهتر به تبعیض در سیستم مراقبت های بهداشتی شناسایی این تجربیات ضروری است، بنابراین این مطالعه با هدف تبیین تجارب زیسته بیماران بستری در بیمارستانهای آموزشی دانشگاه علوم پزشکی جیرفت از عدالت در مراقبت پرستاری انجام شد. از تحلیل دادههای حاصل از این مطالعه سه مضمون اصلی و6 زیرمضمون استخراج شد" 1-" مراقبت عادلانه" (تلاش برای بهبودی بیمار، اخلاق مدار بودن پرستار) ، 2-" علل درک شده از نقص در مراقبت پرستاری (تبعیض های ناخواسته مرتبط با اجبار سازمانی و تبعیض های ناآگاهانه مرتبط با کمبود دانش و تبحر) و 3-"مراقبت ناعادلانه " (تبعیضهای آگاهانه مرتبط با ویژگیهای شخصیتی و تبعیضهای انتخابی).

یافتههای این پژوهش حاکی از آن است که با مدیریت صحیح بیمارستانی، اصلاح ساختار و مقررات سازمانی، توجه به نیازهای بیماران و برخورد مناسب با آنها، ارتقای سطح مهارتهای نظری و عملی پرستاران در مورد مراقبت عادلانه و تمرکز بر ابعاد شخصیتی و ویژگیهای اخلاقی پرستاران میتوان به ایجاد مراقبتپرستاری عادلانه کمک کرد.

واژگان کلیدی: (با کاما جدا کنید)

عدالت، مراقبت پرستاری، مطالعه کیفی

مشخصات طرح مرتبط

مجری اصلی: راضیه السادات بهادر

کد طرح: 757

عنوان طرح: تبیین تجارب بیماران بستری از عدالت در مراقبت های پرستاری : یک مطالعه کیفی

نشانی اینترنتی مقاله علمی منتج از طرح: .....................................................................................................

تاریخ اتمام طرح: (به طور کامل و دقیق ذکر گردد) 1/12/1401

تکمیل کلیه گزینه ها اجباری می باشد.

خلاصه سیاستی

طرح های کاربردی(کشاورزی،درمانی،بهداشتی،سلامت)

عنوان: تبیین تجارب بیماران بستری از عدالت در مراقبت های پرستاری : یک مطالعه کیفی در ایران

چکیده فارسی:

مقدمه:برابری درمراقبت ارائه شده یک ارزش اصلی در حرفه پرستاری است. کارکنان بهداشتی درمانی به لحاظ اخلاقی و حرفهای وظیفه دارند که رفتارهای تبعیضامیز نداشته باشند. این مطالعه با هدف تبیین تجارب زیسته بیماران از عدالت در مراقبت پرستاری انجام شد.

روش کار: این مطالعه یک پژوهش کیفی از نوع پدیدارشناسی توصیفی است. نمونهگیری به شیوه مبتنی بر هدف انجام شد و17 نفر از بیماران بستری در بخشهای مختلف یک بیمارستان عمومی در جنوب ایران انتخاب شدند. ابزار پژوهش، مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته بود و داده های حاصله با روش 7 مرحلهای کلایزی و با استفاده از نرمافزار تحلیل داده های کیفی MAXQDAنسخه 20 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

نتیجهگیری: یافتههای این پژوهش حاکی از آن است که با مدیریت صحیح بیمارستانی، اصلاح ساختار و مقررات سازمانی، توجه به نیازهای بیماران و برخورد مناسب با آنها، ارتقای سطح مهارتهای نظری و عملی پرستاران در مورد مراقبت عادلانه و تمرکز بر ابعاد شخصیتی و ویژگیهای اخلاقی پرستاران میتوان به ایجاد مراقبتپرستاری عادلانه کمک کرد.

کلمات کلیدی: عدالت، مراقبت پرستاری، مطالعه کیفی

مقدمه:

برابری در مراقبت ارائه شده یک ارزش اصلی در حرفه پرستاری است. کارکنان بهداشتی درمانی به لحاظ اخلاقی و حرفهای وظیفه دارند که رفتارهای تبعیضامیز نداشته باشند. اما پرستاران به طور مکرر با تصمیماتی مواجه میشوند که نتیجه آن ممکن است عادلانه یا ناعادلانه باشد. آنها از قضاوتشان برای اولویتبندی نیازهای بیماران استفاده میکنند و این قضاوت اغلب شخصی است. به عنوان مثال شدت، وسعت و اهمیت نیازها اغلب توسط خود پرستاران تعریف میشود. و تعریف بیماران از نیازهایشان کمتر مورد توجه قرار میگیرد. نابرابری به خودی خود به عنوان یک فاکتور آسیبزا و استرس فول برای سلامتی و احساس خوب بودن به حساب می اید و نابرابری در سیستمهای بهداشتی درمانی منجر به مقاومت اجتماعی و تعارض، شوک، تروما، اضطراب، افسردگی و ناکامی میشود. علیرغم دانش قابل توجه در مورد ارتباط بین تبعیض و میزان استفاده از مراقبت های بهداشتی و پیامدهای سلامت، با دانش ما، تجربیات بیماران از تبعیض در سیستمهای مراقبتهای بهداشتی کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. برای درک و پاسخگویی بهتر به تبعیض در سیستم مراقبت های بهداشتی شناسایی این تجربیات ضروری است، بنابراین این مطالعه با هدف تبیین تجارب زیسته بیماران بستری در بیمارستانهای آموزشی دانشگاه علوم پزشکی جیرفت از عدالت در مراقبت پرستاری انجام شد.

بیان مساله(زمینه و اهمیت مشکل):

نتایج:

1.مراقبت عادلانه:

.دلایل درک شده از نقص در مراقبتهای پرستاری:

3.مراقبت ناعادلانه

پیشنهادات و توصیه های سیاستی:

پیوستها: (در صورت نیاز)

چکیده انگلیسی:

Background: Equitable care is a fundamental value in the nursing profession. Moreover, healthcare workers have a moral and professional duty not to discriminate.

Aim: This study aimed to explore how patients perceive equitable nursing care.

Research design, participants, and research context: This descriptive phenomenological qualitative research involved purposeful sampling of 17 patients from different departments of a general hospital in southern Iran. Participants were interviewed using a semi-structured in-depth interview that explored their experiences with equitable nursing care. The data were analyzed using Colaizzi’s seven-step method and MAXQDA20.

Ethical considerations: Oral and written information about the study was provided before the participants gave their written consent. The transcribed interviews were de-identified. The study was approved by the Ethics Committee of Jiroft University of Medical Sciences.

Findings: The data analysis revealed three main themes and six subthemes related to the experiences of patients with nursing care. The first theme was equitable care, which included subthemes such as nurses’ efforts to promote patient recovery and the ethical behavior of nurses. The second theme was perceived causes of deficiencies in nursing care, which included subthemes such as unwanted discrimination related to organizational coercion and unconscious discrimination related to lack of knowledge and skills. The third theme was unfair care, which included subthemes such as conscious discrimination related to personality traits and selective discrimination.

Conclusion: The study findings suggest that equitable nursing care can be achieved through a combination of effective hospital management, organizational reform, and regulatory improvements, close attention to patients' needs, enhancement of nurses’ theoretical and practical skills in equitable care, and focus on nurses’ personality dimensions and moral characteristics.

Keywords: Justice, Equity, Discrimination, Ethics, Nursing Care, Qualitative study

منابع:

Raine R, Or Z, Prady S, Bevan G. Evaluating health-care equity. Challenges, solutions and future directions in the evaluation of service innovations in health care and public health: NIHR Journals Library; 2016.

2. Rooddehghan Z, ParsaYekta Z, Nasrabadi AN. Equity in nursing care: A grounded theory study. Nursing ethics. 2019;26(2):598-610.

3. Chitty KK, Black BP. Professional nursing: concepts & challenges. 2011.

8. Papastavrou E, Igoumenidis M, Lemonidou C. Equality as an ethical concept within the context of nursing care rationing. Nursing Philosophy. 2020;21(1):e12284.

بازدید از صفحه اول نسخه چاپی ارسال به دوستان ثبت نظر جدید

اشتراک

نظر شما :